Senti lang...

MIYERKULES, SETYEMBRE 25, 2013.

Ang araw na ito ang ika-17 death anniversary ng aking ina. Namatay siya dahil sa medical malpractice sa isang ospital dito sa Batangas City.

Inamin naman sa akin ng doktor na nagkamali sila. Magpapa-check up lang siya ng mata, bigla siyang ipina-X-Ray. Sa edad niyang halos otsenta at nagsisigarilyo pa, siyempre ay malabo ang baga. Binigyan siya ng todong dosage kontra-PTB, at bumigay ang kanyang mga internal organs.

Nang kinagagalitan ko ang doktor ay sumabat ang attending nurse at inaway ako. Bakit daw ako nagagalit sa doktor? Iniwan pa niyang nakatali ang goma sa bisig ng aking ina na ginagamit kapag nagkukuha ng blood pressure.

Hindi ko alam kung bakit ganoon na lang ang pagtatanggol ng nurse na iyon sa doktor, samantalang ang huli ay maginoong umamin sa kanyang pagkakamali.

Marahil ay may guilt din ang nurse na iyon dahil naging bahagi siya sa pagpatay sa aking ina.

Sa mahabang panahon ay kinimkim ko ang poot sa nasabing ospital. Dumating ako sa puntong muntik nang sumama sa isang armadong grupo para lang mapasabog iyon.

Pero dinalaw ako sa panaginip ng aking ina. Aniya ay huwag na. Ang isang pagkakamali ay hindi maitutuwid ng karahasan.

Masakit sa akin ang mga unang taon na ginugunita ko ang kanyang kamatayan—nila ng aking ama. Mula sa malayong lugar ay bumibiyahe ako para dumalaw sa kanilang puntod, gayundin kapag birthday nila. Naging panata ko na iyon.

Minsan ay nanaginip ako na kitang-kita ko ang aking ama’t ina na nakasuot ng makinang na damit. Pareho silang masaya na nakatingin sa akin. Maliliwanag din ang kanilang aura. Kumakaway sila sa akin hanggang sa tuluyang maglaho sa aking paningin.

May kaibigan akong psychic at naikuwento ko sa kanya ang tungkol sa panaginip. Sabi niya sa akin ay narating na ng kaluluwa ng aking ama’t ina ang pinakamataas na antas ng cleansing o paglilinis sa mga kasalanang nagawa nila sa mundo. Dagdag pa niya, tuluyan nang nagpaalam sa akin ang mga magulang ko dahil iyon na ang hudyat na sasapit na sila sa kaharian ng Maykapal.

Itinanong niya sa akin ang mga ginagawa ko para sa kaluluwa ng aking mga magulang. Sabi ko, lagi kong ipinagdarasal at ipinagtitirik ng kandila basta may pagkakataon, pag death anniversary nila, pag birthday. Lagi rin ‘kako akong humihingi ng tawad sa mga kasalanan at pagkukulang ko sa kanila bilang anak—lalung-lalo na sa aking ina.

Sabi niya sa akin ay nakatulong ang mga ginagawa ko para mapabilis ang kanilang pagkalinis ng kaluluwa. At ang maganda pa, sabay silang nagtungo sa kaharian ng Maykapal. Kung mayroon man umano silang naging paghihirap dito sa lupa, puno na sila ng kaligayahan ngayon.

At naniniwala akong ganoon nga. Dahil kahit maging ako ay puno na rin ng kapayapaan para sa kanila. Hindi na rin sila dumalaw sa aking panaginip.

Naaalala ko pa rin ang mapait na kamatayan ng aking ina lalo na sa ganitong petsa. Malinaw pa rin sa akin ang mga eksena sa ospital; ang pag-amin ng doktor, ang pagmumura sa akin ng nurse. Pero inalis ko na sa puso ang poot. Sila na ngayon ang may bagahe sa dibdib dahil sa kasalanang nagawa nila.

Madalas kong ipayo sa aking mga nakakakilala na kung buhay pa ang kanilang mga magulang ay ibigay na nila ang lahat na magpapaligaya sa mga ito. Para kung sakali mang dumating na ang panahon ng paghihiwa-hiwalay rito sa lupa, nagawa nila ang kanilang tungkulin sa kanilang mga magulang.

Maliit na babae lang ang aking ina. Masayahin. May magandang disposisyon sa buhay. Laging sinasabi sa akin ng aking ama na kung hindi ang aking ina ang naging katuwang niya sa buhay, hindi siya magiging masaya sa kanyang pagiging padre de pamilya. Iyon din naman ang sabi ng aking ina, masuwerte siya sa aking ama na bukod sa tall, dark and handsome ay napakaresponsable pa.

Ngayong araw na ito ay gagawin ko muli ang mga bagay na lagi kong ginagawa kapag sasapit ang ganitong petsa. Hahalungkatin ko mula sa alaala ang masasayang sandaling kasama ko ang pinakamahalagang babae sa buhay ko—ang aking ina—mula sa pag-uugoy niya sa akin ng duyan hanggang sa kanyang paglisan. Ang mga liham niya sa akin. Ang mga iniwang payo na pilit kong sinusunod kahit wala na siya.

“Sana’y di magmaliw ang tangi kong yaman

Nang munti pang bata sa piling ni Nanay...

At sa iyong paglisan, ang tanging pabaon ko ay pag-ibig..."

Salamat, Inay... at kumustang muli sa inyo ni Tatay.

Atlas Publishing, Inc. September 30, 2013

LAST September 3, 2013, Martes, ay muli akong nakatuntong sa bakuran ng Atlas Publishing Inc. sa Cubao, Quezon City. Huli akong nakapunta sa kanilang opisina maybe 5 years ago nang kumuha ako ng employment certification.

“Banned” ako sa bakuran ng Atlas dahil sa dalawang kadahilanan. Una ay “nasipa” ako sa publication na ito noong 1996 nang mabili ng National Bookstore mula sa Roces family. Ikalawa, that very same year ay idinemanda ko naman ito dahil sa copyright issue.

Iyon din marahil ang dahil kaya medyo paranoid sila sa akin. Noong ilabas ko ang “Filipino Komiks” noong 2007 under Risingstar Printing ay pinasulatan nila ako sa kanilang abogado citing “copyright issues” at kailangang ihinto ang publication ng nasabing komiks dahil nakakalito raw sa readers at baka akalaing iyon ang “Pilipino Komiks”. Tinawagan din ako ng National Bookstore na kung hindi ko ititigil, kailangan kong i-pull out ang ibang titles ng Risingstar sa kanilang outlets. Ang naging desisyon ko, mas mainam na ang may negosyo kaysa may ipinaglalabang kaso.

Anyway, nagpunta ako sa Atlas kasama ang isang negosyante para BILHIN ang kumpanya.

Hindi kayo nagkakamali ng basa. Plano naming BILHIN ang Atlas—sana...

Kung bakit, tuluyan nang magsasara ang Publishing ngayong Setyembre 2013.

Nakaharap namin ng kasama kong negosyante ang general manager ng Atlas na si Mr. Deo Alvarez. Sinabi ng manager na totoo ngang magsasara na sila. At totoo rin na ipinagbibili na nila ang mga titles nila, gaya ng sabi sa amin ng isang empleyado nila na nag-arrange sa amin para sa harapang iyon.

Sinabi ni Mr, Alvarez na ang “for sale” ay ang mga titles nila.

Dahil ako ang nagsasalita para sa negosyante, sinabi kong mas interesado kaming bilhin, sana, ang Publishing. Sagot niya, hindi puwede dahil pinag-isa na ng NBS ang Publishing at Lithographic nang mabili nila ito sa mga Roces. Gagamitin pa rin umano ng NBS ang Lithographic (printing press) para sa ibang produkto nito gaya ng paper bag, etc.

TRIVIA: Noong nasa Roces family pa ang Atlas ay nahahati ito sa dalawa; Atlas Publishing Inc. at Atlas Lithographic Services Inc. “Publishing” para sa mga magazine at komiks; “Lithographic” sa imprenta.

Sa halip ay inialok niya sa kasama kong negosyante ang mga titles nila gaya ng MOD, Moviestar at People’s Balita. Hindi nabanggit ang mga komiks title dahil matagal na ring wala sa circulation. Kung ano ‘yung existing nila sa market, ‘yun ang inialok.

Nagsagawa sila ng computation para malaman kung paano ang magiging presyo. Nagpaalam ako saglit para sumilip sa editorial department at baka may mga dati pa akong kaopisina roon. Sad to say, hindi na raw pinare-report ang mga empleyado.

Nakausap ko naman ang cashier na siya pa ring cashier namin noon sa Roces Avenue nang lumibot ako saglit. Natandaan pa niya ako. Inihahanda na niya ang separation pay ng mga tao. Kaunting kumustahan. May mga tao pa rin sa advertising department bagaman at wala na akong kilala, at matamlay ang atmosphere.

Ganoon talaga pag may nagsasarang kumpanya. Laging malungkot. Ganito rin halos ang eksena noon sa Roces Avenue noong 1996. Lahat ay naglilinis ng table, nag-eempake.

Nang pauwi na kami ng kasama kong negosyante ay sinabi niyang hindi pa malinaw ang usapan. Malabo pa lalo’t hindi naman ang Publishing mismo ang ipinagbibili. Pero baka raw naman bago matapos ang month na ito ay ilang beses pa silang mag-usap ni Mr. Alvarez.

Ang produktibo sa pangyayaring ito ay nawala na ang animosity sa amin ni Mr. Alvarez. Maayos ang aming naging paghaharap. Masaya niya akong tinanggap sa kanyang opisina, at nagpakita naman ako ng todong respeto sa kanya. Pinuri ko rin ang kanyang health dahil kahit almost 90 years old na, malakas pa rin at sharp.

Ilang araw bago ang meeting na iyon ay kinausap ako ng kasama kong negosyante at sinabi niyang kung sakali bang bilhin niya ang Atlas ay handa akong pangasiwaan iyon. Puwede naman ‘kako. Aaminin kong “thrilled” ako sa ideyang iyon. May mga kakatwang pangyayari sa buhay ng tao, at masarap isipin na ang kumpanyang dating sumipa sa iyo, biglang dumating ang pagkakataon na ikaw na mismo ang magpapatakbo.

Pero sa ngayon, ideya pa lang iyon. Malaki rin ang posibilidad na hindi mag-materialize lalo na kung hindi naman talaga ibebenta ng NBS ang mismong company. Ang tiyak, tuluyan nang magsasara ang kabanata ng Atlas na sa loob ng mahabang panahon ay umaliw sa mga Pinoy sa pamamagitan ng kanilang mga komiks at iba pang reading materials—at nagbigay ng malaking oportunidad sa mga naging empleyado nito, tulad ko, na ma-explore ang publishing industry.

Pansamantala, hindi muna ako magsasabi sa Atlas Publishing Inc. ng “thanks for the memories”. Malay natin, baka naman tulad ng isang nobela sa komiks ay may “itutuloy” pa.